Quy định mới của Bộ Công an nhắm vào tình trạng thực thi pháp luật liên tỉnh hỗn loạn, tái cấu trúc chế độ quản lý vụ án hình sự
Trong những năm gần đây, tiếng nói chỉ trích về "đánh bắt xa bờ" và "thực thi pháp luật vì lợi ích" ngày càng gia tăng từ các tầng lớp xã hội. Nguyên nhân của hiện tượng này rất phức tạp, vừa có liên quan đến áp lực tài chính ở một số khu vực dẫn đến "thực thi pháp luật vì lợi ích", vừa liên quan đến việc quy định quyền tài phán hình sự của chúng ta quá rộng. Quy định quyền tài phán "chỉ cần liên quan là có thể quản lý" đã cung cấp cơ sở pháp lý cho "đánh bắt xa bờ".
Kể từ nửa cuối năm 2024, hệ thống tư pháp đã thực hiện một loạt các biện pháp để kiềm chế hiện tượng này, bao gồm các hành động đặc biệt "Bảo vệ doanh nghiệp" do các viện kiểm sát địa phương thực hiện và giám sát thực thi pháp luật vi phạm tại địa phương do các cơ quan kiểm sát quốc gia triển khai. Tuy nhiên, biện pháp có ảnh hưởng nhất là quy định mới được Bộ Công an ban hành vào tháng 3 năm 2025. Quy định này sẽ kiềm chế việc đánh bắt xa bờ từ nguồn gốc, ngăn chặn hiệu quả việc các cơ quan công an địa phương lạm dụng quyền tài phán vụ án để thực hiện các cuộc hành xử vì lợi ích.
Quy định mới sẽ quy định quyền tài phán như thế nào?
Các quy định mới đã làm rõ nguyên tắc thẩm quyền đối với các vụ án hình sự liên tỉnh: lấy địa điểm phạm tội chính làm chính, và địa điểm doanh nghiệp làm phụ. Điều này tạo ra sự đối lập rõ rệt với các quy định hiện hành về thẩm quyền trong các vụ án hình sự.
Quy định hiện hành cho phép các cơ quan công an tại địa điểm phạm tội và nơi cư trú của nghi phạm thụ lý vụ án. Định nghĩa về địa điểm phạm tội rất rộng, bao gồm cả nơi xảy ra hành vi phạm tội và nơi xảy ra hậu quả. Đối với tội phạm mạng, quyền thẩm quyền còn được mở rộng đến nhiều địa điểm như nơi đặt máy chủ, nơi cung cấp dịch vụ mạng, v.v.
Quy định quyền tài phán rộng rãi này dẫn đến nhiều vấn đề:
Các cơ quan điều tra ở các khu vực khác nhau có thể tranh giành quyền tài phán đối với các vụ án có lợi nhuận.
Luật sư biện hộ khó có thể đưa ra phản đối thẩm quyền đối với các vụ án "thực thi pháp luật vì lợi ích rõ ràng".
Khi mục tiêu xử lý vụ án chuyển từ "đấu tranh chống tội phạm" sang "theo đuổi hiệu quả kinh tế", có thể ảnh hưởng đến việc xử lý công bằng của vụ án.
Đối với các vụ án mới hoặc phức tạp (như các vụ án hình sự liên quan đến blockchain, Web3), các đơn vị xử lý vụ án từ xa có thể thiếu kiến thức chuyên môn và kỹ thuật cần thiết.
Sự ra đời của quy định mới có khả năng thay đổi tình hình này. Lấy một ví dụ giả định: Một công ty Internet tại Thâm Quyến đã phát triển một ứng dụng trò chơi phổ biến trên toàn quốc. Nếu xảy ra tranh chấp, quy định mới yêu cầu vụ việc phải do cơ quan công an địa phương Thâm Quyến thụ lý, chứ không phải do các cơ quan công an ở khu vực khác xử lý. Ngay cả khi có người ở khu vực khác báo án, đơn vị tiếp nhận cũng phải chuyển giao tài liệu cho cơ quan công an Thâm Quyến.
Doanh nghiệp nên đối phó như thế nào với "đánh bắt xa bờ"?
Đối mặt với việc thực thi pháp luật có xu hướng lợi ích, các doanh nghiệp có thể thực hiện các biện pháp sau đây:
Đưa ra kiến nghị về quyền tài phán với cơ quan công an và thực hiện quyền khiếu nại khi cần thiết.
Báo cáo hành vi vi phạm qua đường dây nóng "12389".
Sử dụng "Khu vực giám sát đặc biệt về thực thi pháp luật ngoài địa bàn và thực thi pháp luật có động cơ lợi ích" của mạng lưới kiểm sát Trung Quốc 12389 để phản ánh vấn đề.
Kết luận
Kể từ khi quy định mới được ban hành vào tháng 3 năm 2025, các hệ thống công an ở nhiều nơi đang tích cực tổ chức học tập và thực hiện. Nhiều cơ quan công an cũng đang tiến hành các hoạt động kiểm tra chuyên đề liên quan. Là những người làm việc trong lĩnh vực pháp luật hình sự, chúng tôi hy vọng rằng quy định mới này sẽ được thực hiện một cách hiệu quả, không chỉ mang lại hy vọng cho các nạn nhân của "câu cá xa bờ", mà còn giúp mỗi công dân cảm nhận được sự tiến bộ của pháp luật và quyền lợi cá nhân được đảm bảo tốt hơn.
Trang này có thể chứa nội dung của bên thứ ba, được cung cấp chỉ nhằm mục đích thông tin (không phải là tuyên bố/bảo đảm) và không được coi là sự chứng thực cho quan điểm của Gate hoặc là lời khuyên về tài chính hoặc chuyên môn. Xem Tuyên bố từ chối trách nhiệm để biết chi tiết.
Quy định mới của Bộ Công an tái cấu trúc quyền tài phán hình sự, kiềm chế tình trạng đánh bắt hải sản trái phép ở vùng xa.
Quy định mới của Bộ Công an nhắm vào tình trạng thực thi pháp luật liên tỉnh hỗn loạn, tái cấu trúc chế độ quản lý vụ án hình sự
Trong những năm gần đây, tiếng nói chỉ trích về "đánh bắt xa bờ" và "thực thi pháp luật vì lợi ích" ngày càng gia tăng từ các tầng lớp xã hội. Nguyên nhân của hiện tượng này rất phức tạp, vừa có liên quan đến áp lực tài chính ở một số khu vực dẫn đến "thực thi pháp luật vì lợi ích", vừa liên quan đến việc quy định quyền tài phán hình sự của chúng ta quá rộng. Quy định quyền tài phán "chỉ cần liên quan là có thể quản lý" đã cung cấp cơ sở pháp lý cho "đánh bắt xa bờ".
Kể từ nửa cuối năm 2024, hệ thống tư pháp đã thực hiện một loạt các biện pháp để kiềm chế hiện tượng này, bao gồm các hành động đặc biệt "Bảo vệ doanh nghiệp" do các viện kiểm sát địa phương thực hiện và giám sát thực thi pháp luật vi phạm tại địa phương do các cơ quan kiểm sát quốc gia triển khai. Tuy nhiên, biện pháp có ảnh hưởng nhất là quy định mới được Bộ Công an ban hành vào tháng 3 năm 2025. Quy định này sẽ kiềm chế việc đánh bắt xa bờ từ nguồn gốc, ngăn chặn hiệu quả việc các cơ quan công an địa phương lạm dụng quyền tài phán vụ án để thực hiện các cuộc hành xử vì lợi ích.
Quy định mới sẽ quy định quyền tài phán như thế nào?
Các quy định mới đã làm rõ nguyên tắc thẩm quyền đối với các vụ án hình sự liên tỉnh: lấy địa điểm phạm tội chính làm chính, và địa điểm doanh nghiệp làm phụ. Điều này tạo ra sự đối lập rõ rệt với các quy định hiện hành về thẩm quyền trong các vụ án hình sự.
Quy định hiện hành cho phép các cơ quan công an tại địa điểm phạm tội và nơi cư trú của nghi phạm thụ lý vụ án. Định nghĩa về địa điểm phạm tội rất rộng, bao gồm cả nơi xảy ra hành vi phạm tội và nơi xảy ra hậu quả. Đối với tội phạm mạng, quyền thẩm quyền còn được mở rộng đến nhiều địa điểm như nơi đặt máy chủ, nơi cung cấp dịch vụ mạng, v.v.
Quy định quyền tài phán rộng rãi này dẫn đến nhiều vấn đề:
Sự ra đời của quy định mới có khả năng thay đổi tình hình này. Lấy một ví dụ giả định: Một công ty Internet tại Thâm Quyến đã phát triển một ứng dụng trò chơi phổ biến trên toàn quốc. Nếu xảy ra tranh chấp, quy định mới yêu cầu vụ việc phải do cơ quan công an địa phương Thâm Quyến thụ lý, chứ không phải do các cơ quan công an ở khu vực khác xử lý. Ngay cả khi có người ở khu vực khác báo án, đơn vị tiếp nhận cũng phải chuyển giao tài liệu cho cơ quan công an Thâm Quyến.
Doanh nghiệp nên đối phó như thế nào với "đánh bắt xa bờ"?
Đối mặt với việc thực thi pháp luật có xu hướng lợi ích, các doanh nghiệp có thể thực hiện các biện pháp sau đây:
Kết luận
Kể từ khi quy định mới được ban hành vào tháng 3 năm 2025, các hệ thống công an ở nhiều nơi đang tích cực tổ chức học tập và thực hiện. Nhiều cơ quan công an cũng đang tiến hành các hoạt động kiểm tra chuyên đề liên quan. Là những người làm việc trong lĩnh vực pháp luật hình sự, chúng tôi hy vọng rằng quy định mới này sẽ được thực hiện một cách hiệu quả, không chỉ mang lại hy vọng cho các nạn nhân của "câu cá xa bờ", mà còn giúp mỗi công dân cảm nhận được sự tiến bộ của pháp luật và quyền lợi cá nhân được đảm bảo tốt hơn.