Dijital Dünya: Küreselleşmenin Yeni Alanı

Fiziksel dünyanın küreselleşme süreci zorluklarla karşılaşırken, dijital alanda yeni bir küreselleşme modeli sessizce yükseliyor. 2024'te, dünya nüfusunun yarısından fazlasının bulunduğu ülkeler ve bölgelerde genel seçimler yapılacak, aynı zamanda Rusya-Ukrayna çatışması ve Orta Doğu'daki durum devam eden bir belirsizlik içinde. Bu olaylar, geleneksel küreselleşme anlatısının karşı karşıya olduğu zorlukları yansıtıyor.

Ancak, bununla zıt bir şekilde, kripto varlık alanında büyük bir gelişme yaşanmaktadır. Şu anda, 119 ülke ve 4 Britanya bölgesi olmak üzere, 50'den fazla ülke ve bölge kripto varlıkları yasallaştırmıştır. 2021'de El Salvador'un Bitcoin'i yasal para birimi sistemine dahil etmesiyle birlikte, birçok gelişen ülke bunu takip etti. 2024 yılının başında, ABD 11 Bitcoin spot ETF'sini onaylayarak, Bitcoin'in resmi olarak ana akım finans piyasasına girdiğini işaret etti. Ayrıca, bir politikacının seçim yılına denk gelen kripto varlıklarla ilgili yaptığı büyük taahhüt, egemen devletlerin kripto varlıkları benimseme konusunda yeni bir dalga başlatmasına neden oldu ve kripto varlıkların küreselleşme sürecini daha da hızlandırdı.

Gelişmiş Ülkelerin Küreselleşme Üzerine Düşünceleri

Bir zamanlar, küreselleşme gelişmiş ülkeler tarafından küresel ekonomik düzeni şekillendiren bir araç olarak görülüyordu. Sermaye ve sanayinin sınır ötesi akışı, küresel üretkenliği artırdı, gelişmiş ülkelerin imalat sektöründen yüksek katma değerli teknoloji ve finans hizmetleri sektörüne geçişine yardımcı oldu ve aynı zamanda tüketicilere daha düşük maliyetli ürünler sundu.

Ancak, bu süreç derin yapısal çelişkileri de beraberinde getirdi. En belirgin sorunlardan biri zenginlik dağılımındaki eşitsizliktir. Örneğin, Amerika Birleşik Devletleri'nde Gini katsayısı 1980'de %34.7'den 2019'da %41.3'e yükselmiş, gelir eşitsizliği oranı %19 artmıştır. 2020'de bir miktar gerileme yaşansa da, ardından yeniden yüksek seviyelere çıkmış, gelir dağılımı sorunu hâlâ ciddiyetini korumaktadır.

Ayrıca, gelişmiş ülkelerin küresel üretimdeki liderliği de azalmaktadır. BRICS ülkelerinin küresel GSYİH payı 2000 yılındaki %7.7'den 2023 yılında %37.4'e yükselirken, ABD ve AB'nin payları ise sırasıyla azalmaktadır. İmalat sektöründe, gelişmiş ülkelerin küresel payı 2000 yılındaki %70'in üzerinden 2023 yılında yaklaşık %45'e düşerken, Doğu Asya ve Pasifik bölgesinin imalat katma değeri payı ise belirgin bir şekilde artmıştır.

Aynı zamanda, gelişmiş ülkeler giderek artan bir kamu borcu sorunu ile karşı karşıya. ABD hükümet borcunun GSYİH içindeki payı 2000 yılındaki %58'den 2023 yılındaki %98'e yükseldi, Japonya ise uzun süre %200'ün üzerinde sürdü. Bu ekonomik yapısal problemler, küreselleşmenin getirdiği gelir dağılımı ve risk transferinde dengesizliği öne çıkarıyor ve gelişmiş ülkeleri kendi liderliğindeki küreselleşme sistemini ve sürdürülebilirliğini yeniden gözden geçirmeye zorluyor.

Dijital Alan: Küreselleşmenin Yeni Sınırı

Geleneksel küreselleşme modeli zorluklarla karşı karşıya kalırken, Bitcoin gibi kripto varlık piyasası yeni bir küreselleşme cephesi açıyor. Bu "dijital yeni kıta" yalnızca coğrafi sınırları aşmakla kalmıyor, aynı zamanda tek bir güç merkezi tarafından domine edilen yerleşik modeli de kırıyor. Küresel ölçekteki konsensüs mekanizmaları ve teknolojik araçlar aracılığıyla, tamamen yeni bir güven sistemi oluşturuyor ve yeni tür bir küreselleşmenin temellerini atıyor.

Gerçek ekonomi içindeki "küreselleşmeden uzaklaşma" eğilimlerinin arttığı ve jeopolitik gerginliklerin yükseldiği bir ortamda, kripto piyasası giderek yeni bir "baskı tahliye valfi" haline gelmektedir. 2024 yılında, Bitcoin %128'lik yıllık getiri oranıyla büyük varlık sınıfları arasında öne çıkmaktadır. Piyasa değeri açısından Bitcoin, gümüşü geride bırakarak dünya çapında sekizinci en büyük varlık haline gelmiş ve geleneksel finansal sistemdeki yeni konumunu göstermiştir.

Kripto varlıkların sınır tanımayan özellikleri, yeni bir küreselleşme pazarının oluşumunu teşvik etti. Jeopolitik çatışmalar ve sermaye akışlarının kısıtlandığı bir bağlamda, kripto paralar "siyasi olmama" ile ilgili benzersiz ekonomik işlevlerini sergiledi. Örneğin, bir ülkede uluslararası ödeme sistemlerine yaptırım uygulandığında, bazı ekonomik faaliyetler kripto varlıklara kaydırıldı ve bu, kripto varlıkların uluslararası çatışmalara karşı esnekliği ve siyasi olmama özelliklerini gösterdi.

Daha derinlemesine bakıldığında, kripto varlıklar, güç merkezlerine bağımlı olmayan yeni bir ekonomik modelin ortaya çıkmasını sağlıyor. Bu, geleneksel kurumsal güvenin yerini alan bir teknolojiye dayalı güven sistemidir. Algoritmaların hakim olduğu bu güven dünyasında, gerçek güç artık tek bir otoriteden gelmiyor; bunun yerine, küresel sayısız düğümün ortak katılımı ve güvence sağlamasıyla oluşuyor.

Bu güven mekanizması, küresel işbirliği için tamamen yeni bir temel sunmaktadır. Kripto varlıkların 24 saat kesintisiz ticareti ve sınır tanımayan özellikleri, din, tatil ve sınırların sınırlamalarını aşmaktadır. Küreselleşmenin geri gittiği bir dünyada, kripto varlıklar, yarıkları aşmak ve düzeni yeniden inşa etmek için yeni olanaklar sunmaktadır.

Fiziksel dünyanın küreselleşmesinin zorluklarla karşılaştığı bir dönemde, dijital alandaki yeni küreselleşme modeli ortaya çıkıyor ve dünya ekonomik düzeninin yeniden yapılandırılması için yeni fikirler ve olasılıklar sunuyor.