PayPal Çetesi'nden Yatırım İmparatorluğuna: Founders Fund'ın Kuruluş Tarihini Keşfetmek

Peter Thiel ortalıkta yok.

20 Ocak 2025'te, ABD'nin elitleri Kongre Binası'nda toplanarak Donald J. Trump'ın 47. başkan olarak göreve başlamasını kutladı. O anın fotoğraflarına bakarken teknoloji ve risk sermayesi çevrelerinden insanlar Thiel'i düşünmeden edemiyor. O orada olmasa da, her yerde.

Onun eski çalışanı başkan yardımcısı oldu; Stanford Review'daki eski ortağı AI ve kripto para işlerini yönetti; en erken melek yatırım nesnesi Meta'yı kurdu; hem düşmanı hem de arkadaşı olan ortağı dünyanın en zengin insanı oldu.

Thiel, olağanüstü bir vizyon sergiliyor: yirmi adım sonrasındaki oyunu öngörüyor ve kritik taşları hassas bir şekilde yerleştiriyor. Finans dünyası, teknoloji alanı ve askeri sanayi kompleksi arasında dolaşıyor; davranışları garip bir şekilde temkinli, anlaşılması zor; genellikle birkaç ay boyunca gizemli bir şekilde kayboluyor, ardından aniden ortaya çıkıyor, keskin sözler veya kafa karıştırıcı yeni yatırımlar ya da ilgi çekici intikam eylemleri sunuyor.

Founders Fund, Thiel'in güç, etki ve servetinin merkezidir. 2005 yılında kurulduğundan beri, 50 milyon dolarlık bir fondan, on milyarlarca dolarlık varlık yöneten bir Silikon Vadisi devi haline geldi. İmajı tartışmalı olup, 1990'ların başındaki "kötü çocuklar çetesi"ne benzemektedir.

Performans verileri, Founders Fund'ın gösterişli tarzını doğrulamaktadır. Fon büyüklüğü sürekli olarak artmasına rağmen, SpaceX, Bitcoin, Palantir, Anduril, Stripe, Facebook ve Airbnb'ye yapılan yoğun yatırımlar hala muazzam getiriler yaratmaya devam ediyor. 2007, 2010 ve 2011 yıllarındaki üç fon, girişim sermayesi tarihindeki en iyi performans üçlemesini oluşturdu: sırasıyla 227 milyon, 250 milyon ve 625 milyon dolar ana parayla toplamda 26.5 kat, 15.2 kat ve 15 kat getiri sağladı.

Peter Thiel, büyüleyici bir çekiciliğe sahip gibi görünüyor. Onunla yapılan rastgele karşılaşmalar dinleyicileri büyülemeye sıkça neden oluyor: bazıları onun için şehri terk ediyor, bazıları sadece onun "garip" düşüncelerine daha fazla dalmak için prestijli pozisyonlarından vazgeçiyor.

Ken Howery ve Luke Nosek, 2004 yılında Peter Thiel ile Founders Fund'ı kurmadan yıllar önce bu cazibeye kapıldılar. Ken Howery'nin "dönüş anı" Stanford'daki ekonomi lisans döneminde gerçekleşti. Peter Thiel ile Ken Howery'nin ilk karşılaşması, Stanford Review mezun etkinliğinden kaynaklanıyordu. Howery, bunun geleneksel bir işe alım yemeği olmadığını hemen fark etti. Dört saat süren düşünce yolculuğunda, genç Thiel tamamen büyüleyici bir yetenek sergiledi.

Nosek'te Thiel, ideal yetenek prototipini buldu: yetenekli ve sıradışı, sıradan insanların düşünmekte tereddüt ettiği sonuçları keşfetmeye cesaret eden. Bu güçlü zihin, özgür düşünce ve toplumsal disipline kayıtsızlık, Thiel'in değerleriyle tam olarak örtüşüyor.

1998 yılının ortasındaki Stanford konuşmasından bu yana, Founders Fund'ın üç kurucusu resmi olarak bir araya geldi. Üçü de yedi yıl daha kendi girişim sermayesi fonlarını kurmakla meşgul olsalar da, daha derin işbirlikleri hemen başlamıştır.

Bir bakıma, Founders Fund tam olarak Peter Thiel'in "intikam dükkanı". Mocha Joe adındaki bu alaycı adam Larry David'i motive ederken, Thiel'in hareketi Sequoia Capital'dan Michael Moritz'e bir yanıt olarak görülebilir.

Moritz, Oxford mezunu bir gazeteci olarak yatırımcıya dönüşen, girişim sermayesi dünyasının efsanesi olarak kabul edilen bir isimdir. Yahoo, Google, Zappos, LinkedIn ve Stripe'ın erken aşama yatırımlarından sorumludur. Moritz, edebi bir kişiliğe sahip yatırım dehasıdır ve Thiel'in erken girişim hikayesinde birçok kez engel teşkil etmiştir.

PayPal'ın satın alma anlaşması, Thiel'e 60 milyon dolarlık bir kazanç sağladı ve bu, yatırım hırsını daha da körükledi. Yönetim ölçeği genişlerken bile, birçok alanda aynı anda ilerledi: makro yatırım başarılarını takip etmek, sistematik risk sermayesi uygulamaları geliştirmek ve aynı zamanda yeni şirketler kurmak. Clarium Capital, bu hırsların ana taşıyıcısı haline geldi.

Bu, Thiel'in düşünce özellikleriyle mükemmel bir şekilde örtüşüyor - o, medeniyet düzeyindeki eğilimleri kavrama konusunda doğuştan yetenekli ve ana akım konsensüse karşı içgüdüsel bir direnç gösteriyor. Bu düşünce biçimi, piyasa alanında hızla etkisini gösterdi: Clarium'un varlık yönetim ölçeği, üç yıl içinde 10 milyon dolardan 1.1 milyar dolara fırladı. 2003'te doları kısa pozisyondan kazanç elde ederek %65.6 kâr sağladı, 2004'teki durgunluktan sonra, 2005'te yeniden %57.1 getiri elde etti.

Bu arada, Thiel ve Howery, dağınık melek yatırımlarını profesyonel bir risk sermayesi fonuna sistematik hale getirmeyi planlamaya başladılar. Performans onlara cesaret verdi: "Portföyümüze baktığımızda, iç verim oranının %60-%70'e kadar çıktığını gördük," diyor Howery, "bu sadece yarı zamanlı ve rastgele yapılan yatırımların sonucu. Peki ya sistematik bir şekilde çalışsaydık?"

İki yıl süren hazırlıkların ardından, 2004'te Howery fon toplama sürecine başladı, başlangıçta 5000 milyon dolarlık bir fon Clarium Ventures olarak adlandırılması planlandı. Her zamanki gibi Luke Nosek'i yarı zamanlı olarak katılmaya davet ettiler.

Hedge fonu yönetimindeki milyarlarca dolara kıyasla, 50 milyon görünüşte önemsizdir, ancak PayPal kurucu ekibinin ışığına rağmen, fon toplama hala son derece zor. Kurumsal LP'lerin bu kadar küçük ölçekli bir fona ilgisi pek yok. Howery, Stanford Üniversitesi bağış fonunun bir kilit yatırımcı olmasını umuyordu, ancak karşı taraf fonun ölçeğinin çok küçük olması nedeniyle çekildi. Sonunda, çoğunlukla eski meslektaşların kişisel yatırımlarından gelen 12 milyon dolar dış fon toplandı.

Acelesi olan Thiel, açığı kapatmak için 38 milyon dolar (ilk fonun %76'sı) kendi cebinden harcamaya karar verdi. "Temel iş bölümü Peter'in parayı vermesi, benim ise çalışmam. " diye hatırlıyor Howery. Thiel'in diğer işleri düşünüldüğünde, bu iş bölümü kaçınılmazdı.

2004 yılında Clarium Ventures (daha sonra Founders Fund olarak adlandırıldı) yanlışlıkla Silikon Vadisi'nin en iyi konumlandırma fonu haline geldi; bu, Thiel'in fon toplamadan önce yaptığı iki kişisel yatırım sayesinde gerçekleşti. İlk yatırım, 2003 yılında ortaklaşa kurulan Palantir'dir - Thiel, PayPal mühendisleri Nathan Gettings ve Clarium Capital çalışanları Joe Lunsdale, Stephen Cohen ile birlikte projeyi başlatırken hem kurucu hem de yatırımcı rolünü üstlenmiştir. Ertesi yıl, Stanford Hukuk Fakültesi'nden sınıf arkadaşı, ilginç kıvırcık saçlı dahi Alex Karp'ı CEO olarak davet etti.

Palantir'in misyonu oldukça provokatif: Yüzüklerin Efendisi'ndeki "Gerçek Bilgelik Taşı" imgesinden esinlenerek, PayPal'ın dolandırıcılık karşıtı teknolojisini kullanarak kullanıcıların alanlar arası veri içgörülerine ulaşmalarına yardımcı olmak. Ancak geleneksel kurumsal hizmetlerden farklı olarak, Thiel müşterilerini ABD hükümeti ve onun müttefikleriyle sınırlıyor. Bu hükümet odaklı iş modeli de finansman zorluğuyla karşılaşıyor - yatırımcılar yavaş hükümet alım süreçlerinden şüphe duymakta.

Kleiner Perkins yöneticileri, Alex Karp'ın yol gösteriminde doğrudan kesintiye girdi ve iş modelinin uygulanamaz olduğunu savundu; eski rakip Mike Moritz bir toplantı ayarladı ama toplantı boyunca dikkatsizce karalamalar yaptı. Dune Road Risk Capital'i ikna edememiş olsalar da, Palantir, CIA'ya bağlı yatırım kolu In-Q-Tel'in ilgisini çekti. In-Q-Tel, 2 milyon dolarla Palantir'in ilk dış yatırımcısı oldu ve bu yatırım, Thiel için büyük finansal ve itibar getirileri sağladı. Founders Fund, toplamda 165 milyon dolar yatırım yaptı ve 2024 Aralık itibarıyla hisse değerleri 3.05 milyar dolara ulaştı, getiri oranı 18.5 kat oldu.

Ancak büyük getirilerin zaman alacağı bir gerçektir, Thiel'in Clarium Ventures'ı kurmadan önceki ikinci önemli yatırımı daha hızlı sonuç verdi: 2004 yazında, Reid Hoffman 19 yaşındaki Mark Zuckerberg'i eski arkadaşı Thiel ile tanıştırdı. Görüşmelerin birkaç gün ardından, Thiel Facebook'a 500.000 $ tutarında bir convertible note ile yatırım yapmayı kabul etti. Şartlar basitti: Eğer 2004 Aralık ayı öncesinde kullanıcı sayısı 1.5 milyona ulaşırsa, borç hisseye dönüşerek %10.2 hisse alacaktı; aksi takdirde parayı geri çekme hakkına sahipti. Hedefe ulaşılamamasına rağmen, Thiel yine de hisseye dönüşüm yapmayı seçti - bu temkinli karar sonunda 1 milyar $'dan fazla kişisel kazanç sağladı. Founders Fund ilk yatırım turuna katılmamış olsa da, sonrasında toplamda 8 milyon $ yatırım yaparak, LP'ye 365 milyon $'lık bir getiri yarattı (46.6 kat).

Thiel daha sonra Facebook'un B turu finansmanını büyük bir hata olarak gördü. İlk yatırımda değerleme 5 milyon dolardı, sekiz ay sonra Zuckerberg, B turu değerlemesinin 85 milyon dolara ulaştığını bildirdi. Bu, ona tersine sezgisel bir ders çıkardı: "Akıllı yatırımcıların değerlemeyi artırdığı zaman, genellikle hala düşük değerlenirler - insanlar her zaman değişimin hızını küçümserler."

Sean Parker'ın Michael Moritz'i "kara listeye" almasının bir nedeni var. Bu televizyon reklamcısı ve okyanus bilimcisi olan kişinin oğlu, 1999 yılında 19 yaşındayken P2P müzik paylaşım uygulaması Napster ile teknoloji dünyasını sarstı. Napster nihayetinde 2002'de kapansa da, Parker'a hem ün hem de tartışmalar kazandırdı. Aynı yıl, Plaxo adlı bir kişi yönetim uygulaması kurdu, sosyal özellikleri ve "tehlikeli dahi" imajıyla Sequoia Capital'den Moritz gibi yatırımcıları 20 milyon dolar yatırım yapmaya çekti.

Plaxo, Napster'ın kaderini tekrar yaşadı: yüksek başlangıç, düşük sona. O dönemdeki haberlere göre, Parker'ın yönetim tarzı kararsızdı - düzensiz bir yaşam tarzı, takıma odaklanma eksikliği, değişken ruh hali. 2004 yılına gelindiğinde, Moritz ve melek yatırımcı Ram Sriram, Parker'ı görevden alma kararı aldılar. Parker, hisselerini nakde çevirmeye çalışırken engellerle karşılaşınca, çatışma daha da derinleşti: Plaxo'nun yatırımcıları özel dedektifler tutarak onun izini sürdüler ve iletişim kayıtlarını kontrol ederek uyuşturucu belirtileri buldular (Parker, bunların eğlence amaçlı olduğunu ve işini etkilemediğini savundu). Bu komedi 2004 yazında Parker'ın görevden alınmasıyla sona erdi, ancak beklenmedik bir dönüm noktasına yol açtı - Plaxo'dan ayrıldıktan sonra hemen Mark Zuckerberg ile işbirliğine başladı.

Parker, hatta banka hesabını zorlayarak, New York'a özel olarak uçtu ve Tribeca'daki popüler bir restoranda Zuckerberg ile akşam yemeği yedi. Plaxo parçalanırken, Palo Alto'da Zuckerberg ile yeniden bir araya geldi ve hemen Facebook'un başkanı oldu, kısa ama efsanevi bir işbirliğine başladı. İlk eylemi, Michael Moritz ve Sequoia Capital'a intikam almaktı - 2004 Kasım'ında Facebook kullanıcı sayısı bir milyonu geçtiğinde, Sequoia temas kurma fırsatını arıyordu. Parker ve Zuckerberg, acımasız bir şaka tasarladılar: bilerek geç geldiler ve pijama giyerek, "Wirehog'a yatırım yapmamalı, işte on sebep" başlıklı bir sunumla Sequoia'yı alay ettiler. Sunumda "Gelirimiz yok", "Pijamalarımızla geç geldik", "Sean Parker bu işin içinde" gibi slaytlar vardı. "Yaptıkları göz önüne alındığında, asla Sequoia'nın yatırımını kabul edemeyiz," dedi Parker. Bu kayıp, Sequoia tarihinin en büyük kayıplarından biri olabilir.

Bu kesit gibi, bu Napster kurucusu, Facebook'un erken dönem finansmanında kritik bir rol oynamış ve Zuckerberg'i risk sermayesi dünyasıyla tanıştırmıştır. Bu nedenle Zuckerberg, Clarion'un Presidio ofisinde Thiel ve Hoffman ile buluştuğunda, Parker da oradaydı.

Thiel ile Parker'ın genç yaşta Plaxo döneminde kesişmiş olmalarına rağmen, gerçek iş birliği temeli Facebook döneminde atıldı. Ağustos 2005'te, Parker, Kuzey Karolina'da bir parti villası kiralarken, ergin olmayan bir asistanın bulunması ve kokain arama olayında tutuklandı (her ne kadar suçlanmadı ve bilgilendirildiğini reddetti), nihayetinde Facebook'tan ayrılmak zorunda kaldı. Bu durum, çok sayıda taraf için kazançlı bir dönüm noktası haline geldi: Zuckerberg yönetimi devralmaya hazırdı, yatırımcılar yetenekli ancak gizemli bir sözcüden kurtulmuş oldu ve Parker da "koşarken kaybolma" karakterinin günlük operasyonlar için uygun olmadığını itiraf etti.

Aylar sonra, Parker, Thiel'in risk sermayesi şirketine - o sırada adı Founders Fund olarak değişmişti (sonunda Facebook gibi belirli bir artikeli kaldırdı). Bu isim, hırsları ve konumu ile daha uyumlu hale geldi. "PayPal dönemindeki bazı yatırımcılar hakkında pek iyi düşünmüyoruz, başka bir yöntemle çalışmanın tamamen mümkün olduğunu düşünüyoruz." Howery ifade etti. Temel fikir basit ama devrimci: Kurucuları asla kovmamak.

Bu günlerde "kurucu dostu" kavramının yaygın olduğu pazarda sıradan görünse de, o dönemde gerçekten bir öncüydü. "Onlar 'kurucu dostu' fikrini ilk ortaya atanlardı; o zamanlar Silikon Vadisi'nde uygulama, teknik kurucuları bulmak, profesyonel yöneticileri işe almak ve sonunda her ikisini de dışarı atmak şeklindeydi. Yatırımcılar gerçek kontrol sahipleriydi." Flexport CEO'su Ryan Peterson'un değerlendirmesi.

"Bu, risk sermayesi endüstrisinin 50 yıllık çalışma şekliydi, ta ki Founders Fund ortaya çıkana kadar." Stripe'ın kurucu ortağı John Collison, risk sermayesi tarihini özetliyor. 1970'lerden itibaren, Kleiner Perkins ve Sequoia Capital, yönetim müdahaleleriyle başarı elde ettiler; bu "yatırımcı odaklı" model, Atari ve Tandem Computers gibi örneklerde belirgin sonuçlar verdi. 30 yıl sonra bile, en üst düzey risk sermayesi hala bu düşünce kalıbını koruyor - güç sermaye tarafında, girişimcilerde değil. Sequoia'nın efsanevi kurucusu Don Valentine, bunu alaycı bir şekilde "düzgün" olarak adlandırmanın gerektiğini bile söyledi.